Kerst met Bach - Ton Koopman en Tini Mathot - Klavecimbel en orgel

Kerst met Bach - Ton Koopman en Tini Mathot - Klavecimbel en orgel
Uitvoerenden: Ton Koopman Tini Mathot

 

Kerst met Bach - Ton Koopman en Tini Mathot - Klavecimbel en orgel

Preludium en Fuga in C, BWV 547
Tini Mathot (klavecimbel). Ton Koopman (klavecimbel)
Binnen Bachs orgeloeuvre is de 'Preludium en Fuga in C' (BWV 547) een opmerkelijk stuk. De pastorale sfeer van het Preludium is vrij ongebruikelijk voor een dergelijk orgelwerk. Het thema van de fuga is met de lengte van één maat bijzonder kort. Toch weet Bach er een indrukwekkend muzikaal bouwwerk van te maken. Bijzonder is dat hij de inzet van de laatste en laagste ‘stem’ in het pedaal uitstelt tot op circa twee derde van de fuga. Ton Koopman en Tini Mathot spelen niet Bachs origineel voor orgel maar een een anonieme Vlaamse bewerking voor vierhandig klavecimbel. Waarschijnlijk werden die bewerkingen gemaakt omdat in het achttiende-eeuwse België de orgels maar kleine pedalen hadden, met weinig registers.
Koraalbewerking in g, BWV 659, 'Nun komm, der Heiden Heiland'
Ton Koopman (orgel)
De melodie van Bachs beroemde koraalbewerking 'Nun komm, der Heiden Heiland' (BWV 659) werd in Nederland bekend als het kerklied ‘Kom tot ons, de wereld wacht.’ Deze koraalmelodie voorziet Bach van een ingenieuze ‘begeleiding’. Het gehele stuk wordt ondersteund door een langzaam voortgaande baslijn. Maar het vernuft zit vooral in de twee middenstemmen die elkaar in canon volgen en zijn gebaseerd op de koraalmelodie. Deze vormen de perfecte bedding voor de rijk versierde hoofdmelodie.
Koraalbewerking in G, BuxWV 223, 'Wie schön leuchtet der Morgenstern'
Ton Koopman (orgel)
De melodie van de koraalbewerking 'Wer schön leuchtet der Morgenstern' (BuxWV 223) van Dietrich Buxtehude werd minstens zo geliefd. In Nederland is het bekend als het kerklied ‘Hoe helder staat de morgenster’. Buxtehude gaat in deze Fantasie nog vrijer om met de melodie dan Bach in het voorgaande stuk. Eerst klinkt de koraalmelodie in de bas, die verderop wordt overgenomen door de sopraan. Nog later komt de melodie in elke stem voor. Buxtehude besluit zijn koraalbewerking met een fuga waarvan het thema is gebaseerd op de koraalmelodie.
Uit: Die Kunst der Fuge, BWV 1080
Ton Koopman (klavecimbel) Tini Mathot (klavecimbel)
  • 5 contrapuncti in d
Hoewel veel zeventiende en achttiende-eeuwse componisten fuga’s componeerden, was het Bach die deze muziekvorm tot grote hoogte stuwde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Bach in zijn laatste compositie 'Die Kunst der Fuge' (BWV 1080) nog één keer zijn krachten beproefde op de fuga. Deze compositie is te beschouwen als een soort ‘catalogus’ van fuga’s, waarin Bach alle mogelijke compositietechnieken de revue laat passeren. Ook dit werk raakte met mysteries omgeven. Het bleef onvoltooid en Bach gaf geen bezetting aan. Inmiddels is het aannemelijk geworden dat Bach waarschijnlijk het klavecimbel voor ogen heeft gehad.
Fantasie in fis, Wq 67, 'Freie Fantasie'
Tini Mathot (klavecimbel)
Bachs zonen gingen niet in het spoor van hun vader verder. Zij haakten aan bij de toen opkomende galante stijl. Dat is duidelijk terug te horen in de 'Freye Fantasie' (Wq 67) van Carl Philipp Emanuel Bach. Dit werk, een van zijn laatste stukken, klinkt bijna als een improvisatie. Hoewel het stuk is opgebouwd uit sterk contrasterende secties wordt alles bijeen gehouden door drie basisideeën, die steeds weer terugkeren.
Concert in F
Ton Koopman (klavecimbel) Tini Mathot (klavecimbel)
  • I. Allegro moderato
  • II. Andante
  • III. Presto
Minstens zo spannend als de 'Freye Fantasie' van Carl Philipp Emanuel Bach klinkt het 'Concert in F' voor twee klavecimbels van Johann Sebastians oudste zoon Wilhelm Friedemann Bach. Lang werd dit werk ten onrechte aan vader Bach toegeschreven, omdat het in diens handschrift bewaard is gebleven.
PAUZE
Sonate in d, 'L'Impériale'
Ton Koopman (klavecimbel) Tini Mathot (klavecimbel)
  • Gavement - vivement - gravement et marqué - légèrement - rondement - vivement
De 'Sonate L’Impériale' van François Couperin is afkomstig uit een verzameling kamermuziekwerken getiteld ‘Les Nations’. Couperin baseerde zich daarin op de verworvenheden van illustere voorgangers als Corelli (Italië) en Lully (Frankrijk), maar zette deze volledig naar zijn eigen hand. De opeenvolging van de delen doet denken aan de Italiaanse sonate da chiesa (langzaam-snel-langzaam-snel), maar de klank is weer onmiskenbaar Frans.
La Couperin in c
Tini Mathot (klavecimbel)
François Couperin groeide uit tot de belangrijkste Franse barokcomponisten. Ook Bach kende zijn muziek. Zijn Franse tijdgenoot Antoine Forqueray schreef met 'La Couperin' een hommage aan François Couperin.
Noël in G
Ton Koopman (orgel)
Louis-Claude Daquin was net als Couperin een van de beroemdste Franse organisten van zijn tijd. Als organist van de Parijse Notre-Dame bekleedde hij een van de meest prestigieuze posten in het Parijse muziekleven. Zijn orgeloeuvre is klein, maar hij maakte zich onsterfelijk met een bundel 'Noëls'. Verschillende daaruit kennen we nu nog als klassieke kerstliederen.
Concert in D
Ton Koopman (klavecimbel) Tini Mathot (klavecimbel)
  • I. Allegro-Andante-Allegro-Andante
  • II. Menuet
De Spaane ‘padre’ Antonio Soler werd bekend om zijn sonates voor toetsinstrumenten. Zijn 'Concert in D' schreef Soler oorspronkelijk voor twee orgels, maar Ton Koopman en Tini Mathot spelen het vanavond op klavecimbel. Naar eigen zeggen klinkt het er zelfs beter op: “Het krijgt er een hele levendige ritmiek van, iets wat je op een orgel niet hebt.” Net als Bachs Preludium en Fuga in C levert dat een nieuwe luisterervaring op.
vrijdag 18 december 2015, 20:00 uur

Vier Advent en Kerst in de Edesche Concertzaal. Ton Koopman en Tini Mathot spelen een sfeervol recital rond kerstklassiekers uit de Duitse en Franse Barok. De rode draad in het concert is muziek van de familie Bach. Zo klinken onder meer de beroemde koraalbewerking ‘Nun komm, der Heiden Heiland’ van vader Bach en het Concert voor twee klavecimbels van zoon Wilhelm Friedemann.

Waar en wanneer

Aanvangstijd:
vrijdag 18 december 2015, 20:00 uur

De Edesche Concertzaal. Ongehoorde akoestiek, intieme schoonheid, een prachtige Bösendorfer Imperial concertvleugel en de allerbeste musici. De Edesche Concertzaal is ongesubsidieerd en wordt mede mogelijk gemaakt door DagjeWeg.NL.

  • Online veel betalingsmogelijkheden;
  • Podium Cadeaukaart OK, ook online;
  • Koffie, drankjes inbegrepen;
  • Garderobe inbegrepen;
  • Luxe programmamagazine inbegrepen;
  • Gratis en betaalde parkeermogelijkheden in de nabije omgeving;
  • Subsidievrij en onafhankelijk. Sponsor: DagjeWeg.NL;
  • NPO Radio 4 zendt regelmatig uit vanuit de Edesche Concertzaal. Luister opnieuw naar bv. IKFE 2017 en IKFE 2018 of Brodsky Quartet;
  • Op een bezoek aan de Edesche Concertzaal zijn de algemene bezoekersvoorwaarden van de VSCD van toepassing.

Edesche Concertzaal

Amsterdamseweg 9, Ede

Routebeschrijving: Auto Openbaar vervoer